نخستین رستوران بیرون‌بر در تاریخ ایران حدود ۱۲۰ سال پیش در شهر تبریز شکل گرفت و فعالیت خود را آغاز کرد.
۱۱۹ سال پیش میرزا اسحاق‌خان معزالدوله تصمیم گرفت کاروانسرای بزرگ پدری‌اش را در محله «باغمیشه» تبریز بکوبد و اولین رستوران و مهمانخانه مدرن ایران را به نام «مهمانخانه نظافت» با اتاق‌های متعدد، آشپزخانه و سالن غذاخوری مجزا بنا کند.
یک وجه قابل‌توجه این ساختمان، ساخت قرائت‌خانه (سالن مطالعه) جنب مهمانخانه نظافت است که عنوان اولین قرائت‌خانه تبریز را هم به خود اختصاص داده است. قرائت‌خانه نظافت در فضای پرالتهاب مشروطه‌خواهی و با هدف گسترش فرهنگ مطالعه دایر شده بود. این مکان در روزهای قیام و انقلاب مشروطیت، سه‌بار توسط نیروهای حکومتی، مورد تهاجم قرار گرفت؛ ولی دوباره با تلاش‌های میرزا اسحاق سرپا شد.
یکی از جالب‌ترین اسنادی که درباره این مهمانخانه منحصربه‌فرد وجود دارد، اعلانی است که در سال ۱۲۸۲ خورشیدی برای معرفی‌اش منتشر شد. در بند نخست این اعلان که در ۲۵ شعبان ۱۳۲۱ هـ.ق منتشر شد، هدف از برپایی مهمانخانه این‌گونه بیان شده است: «مقصود از تأسیس این مهمانخانه استراحت عمومی است. برای این‌که وقتی به کسی یک ساعت به ناهار مانده یا یک به شام مانده مهمان ناخوانده وارد می‌شود، در خانه هم خوراک به قدر کفایت درست نمی‌شود، لهذا معلوم است که برای صاحبخانه دلگیری خواهد شد، در این حالت می‌تواند فورا از مهمانخانه شام و ناهار بخواهد.»
همچنین، در بند چهارم به تجار و اصناف پیشنهاد شده که با قرار ماهیانه غذای آن‌ها توسط «آدم مهمانخانه» به حجره آن‌ها آورده شود که این نشان‌دهنده وجود پیک و ارسال غذا برای مشتریان بوده است. در بند دیگر اعلان، پیشنهاد تهیه غذا برای مهمانی‌ها آمده است.
