اشاره: آژانس یهود را به عنوان اصلی‌ترین شبکه اجرایی و بازوی عملیاتی عالی‌ترین مرجع سازمان جهانی صهیونیسم، یعنی کنگره جهانی صهیونیسم یاد کرده‌اند. مطابق برخی نوشته‌ها، آژانس یهود که در ماده چهارم سند قیمومت فلسطین به رسمیت شناخته شد، به عنوان یک هیأت عمومی برای اداره فلسطین معرفی شده است. آژانس یهود در واقع دولت مهاجران یهود در داخل حکومت قیمومت، و دارای دستگاه اداری، هیأت‌های نمایندگی و سازمان نظامی و غیره بود که توسط کنگره جهانی صهیونیسم برگزیده می‌شدند. در ماده ۴ سند قیمومت بریتانیا بر فلسطین، مصوب شورای جامعه ملل در سال ۱۹۲۲م/۱۳۰۱ش، درباره آژانس یهود چنین آمده است:«یک آژانس ویژه یهود به عنوان ارگان عمومی جهت مشورت و همکاری با دولت فلسطین در امور اقتصادی، اجتماعی و دیگر امور به وجود آمده و به رسمیت شناخته شود تا استقرار موطن ملی یهود و منافع جمعیت یهودی در فلسطین را ممکن ساخته، همیشه در کنترل دولت باشد و در کمک به توسعه و تحول کشور مشارکت کند. سازمان صهیونیستی، مادامی که ساختار و اساسنامه‌اش موافق نظر مقام قیمومت باشد، به عنوان یک چنین آژانسی به رسمیت شناخته می‌شود. این سازمان باید در جهت مشورت با حکومت اعلیحضرت بریتانیا به منظور تضمین همکاری تمام یهودیانی که مایل به استقرار موطن یهود هستند، گام‌هایی بردارد.» به گواهی برخی اسناد، آژانس یهود یا مؤسسه جلب مهاجرت که به زبان عبری «سُخنوت» نامیده می‌شود، در سال ۱۹۰۰ میلادی برابر ۱۲۷۹ شمسی اعلام موجودیت کرده است. طبق اسناد موجود ساواک، این آژانس در سال ۱۳۲۶ش/۱۹۴۷م، یعنی یک سال قبل از اعلام تأسیس اسرائیل، در ایران تشکیل و موجودیت آن اعلام شد. آژانس یهود یک تشکیلات کاملاً صهیونیستی، با هدف و برنامه جذب و جمع‌آوری یهود و انتقال و سپس اسکان آنان در فلسطین اشغالی است. بی‌شک، تشویق، ترغیب، تطمیع و در نهایت جذب و جلب یهودی‌ها و سپس انتقال آنها به سرزمین‌های اشغالی از مأموریت‌های اصلی آژانس یهود در ایران عصر پهلوی بود.(سازمان‌های یهودی و صهیونیستی در ایران؛ مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی؛ صص ۱۳۳ و ۱۳۴)
*******
تاریخ سند: ۲۸ فروردین ۱۳۳۷
سازمان آژانس یهود در تهران یا اداره سوخنوت در ایران واقع در خیابان فرانسه چهارراه بهرامی
سازمان اداره آژانس یهود(سوخنوت در تهران)[:] سازمان مزبور در تهران تشکیل شده از یک نفر رئیس به نام یوسف‌بن‌نیسان که قریب چهارسال است با حقوق ماهیانه ۸۰۰۰۰ ریال در تهران انجام وظیفه می‌کند و دارای یک معاون است که در غیاب رئیس وظایف وی را انجام می‌دهد به نام یعقوب ناموردی[=نیمرودی](۱) تبعه اسرائیل که در واقع امور کنسولی آژانس را اداره می‌نماید و ماهیانه ۶۰۰۰۰ ریال حقوق دریافت می‌دارد. آژانس یهود دارای دایره بهداری است برای معاینه و مداوای مهاجرین یهودی که از شهرستان‌ها به تهران وارد می‌شوند و چندی است که در بهشتیه قدیم یهودیان مستقر گردیده و دارای بخش امراض داخلی و بخش چشم پزشکی و چندین پرستار می‌باشد. ریاست شعبه بهداری به عهده دکتر کھنی است که تقریباً تمام وقت خود را صرف اداره آژانس و مهاجرین می‌نماید و دارای دو مطب در خیابان حاج شیخ هادی و سیروس می‌باشد. کلیه مهاجرین یهودی که به اسرائیل اعزام می‌گردند از نظر پزشکی کاملاً تحت معاینه قرار می‌گیرند و پس از اطمینان از سلامتی کامل جسمی و روحی به اسرائیل اعزام می‌گردند.
وظیفه رئیس آژانس یهود: تشکیل انجمن‌ها و کنفرانس‌ها و تهیه وسایل و تماس با مأمورین ایرانی و اعزام مأمور به شهرستان‌های ایران برای تبلیغ جهت آماده‌نمودن خانواده‌های جدید یهودی ایرانی مخصوصاً دارندگان عائله‌های ۵ الی ۱۰ نفری برای اعزام به اسرائیل – انجام وظیفه یک نفر نماینده سیاسی در کشورهای مترقی و رسمی – صدور اجازه ویزا برای ورود به کشور اسرائیل به امضاء خود یا امضاء معاون وقت – پذیرایی از مأمورین اعزامی از اسرائیل در تهران و اعزام آنها به شهرستان‌ها و در صورت لزوم، دعوت از کلیه یهودیان ایرانی جهت تشکیل کنفرانس‌ها – ترتیب دادن جشن‌های مذهبی و اداره سازمانی با عده‌ای کارمند و حسابدار و صندوق‌دار و پرداخت کلیه حقوق و هزینه‌های لازم سازمان. هزینه‌های لازمه سازمان آژانس یهود در تهران مرتباً ماهیانه از طریق پاریس به صورت طلای شمش وارد که مستقیماً به نام رئیس آژانس یهود وقت در تهران می‌باشد و پس از وصول، مطابق مقررات گمرکی در بازار آزاد به ایرانی نام اهل عراق عرب تاجر بازار و فروشنده طلا‌آلات فروخته شده و وجه آن به بانک‌ها و در صورت لزوم مبلغی نیز در صندوق اداره نگاهداری خواهد شد.
آژانس یهود دارای یک منشی مخصوص که فعلاً شخصی به نام رکنی و مورد اعتماد رئیس آژانس است می‌باشد که تمام هزینه و شاید هزینه‌های محرمانه در صورت احتیاج به وسیله نامبرده پرداخت می‌گردد. نامبرده دارای دفتری است که به زبان عبری و انگلیسی مکاتبه می‌نماید و رئیس دفتر مذکور در حدود ۱۰۰۰۰ ریال حقوق دریافت می‌دارد. آژانس یهود در تهران ۱۰ نفر منشی و کارمند و تحصیلدار و خدمتگزار و ماشین‌نویس و عضو و نماینده مهاجرت (از طرف دولت اسرائیل) می‌باشد که حقوق آنها نیز به ریال در تهران پرداخت می‌گردد که این کارمندان بعضاً از یهودیان ساکن ایران و چند نفری هم از کارمندان خارجی تبعه اسرائیل می‌باشند، از جمله شم طوب، منصور(۲)، رفیع یوسفی و دو نفر ماشین‌نویس زن، از کارمندان فوق محسوب می‌گردند.
وظیفه شم طوب: تهیه گذرنامه و وسایل و مدارک لازمه برای ورود و خروج اتباع اسرائیل. تهیه گذرنامه به وسیله اداره گذرنامه شهربانی کل کشور که در تمام سازمان شهربانی مربوط است و به طور دسته‌جمعی اقلاً برای ۱۰۰ نفر تقاضای گذرنامه می‌شود و پس از اخذ گذرنامه و ارائه به اداره آژانس یهود در لیست مخصوص هواپیمایی مربوطه برای خروج گذارده می‌شود. مراجعه به اداره گمرک مهرآباد و توزیع گذرنامه‌ها بین مسافرین و رسیدگی به وضع خلبان‌هایی که به وسیله هواپیماهای آمریکایی-انگلیسی یا اسرائیلی به فرودگاه مهرآباد رفت‌وآمد می‌نمایند، و تهیه وسایل لازم برای آنها از قبیل هتل و غیره در صورت لزوم. شم طوب دارای نفوذ زیادی در شهربانی و اداره گذرنامه می‌باشد. در وزارت امور خارجه و اداره کل گمرک و اداره گمرک مهرآباد نیز دارای دوستان زیادی است. وسایل زندگی و حقوق مشارالیه از طرف آژانس یهود در تهران و دولت اسرائیل به میزان کافی تأمین گردیده و دارای اتومبیل لوکس می‌باشد. به طوری که چندین مرتبه اظهار داشته دارای گذرنامه اسرائیلی است و چون اهل عراق می‌باشد مدتی است که در تهران اقامت دارد. شم طوب از سال ۱۳۲۷ تاکنون متصدی کارهای آژانس یهود بوده و با اینکه چندین نماینده و رئیس از اسرائیل به تهران آمده، او کاملاً پست خود را حفظ کرده است. نامبرده زبان عبری و انگلیسی را خوب می‌داند و عربی نیز زبان مادری او است و به زبان فارسی نیز آشنایی کامل دارد.
منصور: متصدی صدور کارت ویزای ورود مسافرین به اسرائیل می‌باشد و در امر مهاجرت و تحویل و حمل اثاثیه و بار مسافرین و اعزام آنها و تهیه لیست مسافرین در لیست هواپیما و اعزام آنها، دخالت و نظارت کامل دارد و مشارالیه به اتفاق رفیع یوسفی و شم طوب سوءاستفاده‌های زیادی از مسافرین چه در قسمت حمل بار، اخذ وجوهی از مسافرین در کمپ به عنوان کرایه اضافی بار و پرداخت حقوق و عوارض گمرکی اثاثیه مهاجرین می‌نمایند. رئیس و معاون آژانس و رکنی منشی مخصوص نیز کم و بیش از این سوءاستفاده‌ها اطلاع دارند و هر کدام از آنها سهمی به عنوان حق‌السکوت از رفیع یوسفی که متصدی دلال گمرک و حمل اثاثیه و راهنمایی مسافرین از تهران به فرودگاه می‌باشد، دریافت می‌دارند.
رفیع یوسفی: دارای ۱۰۰۰۰ ریال حقوق ماهیانه و فوق‌العاده می‌باشد. وظیفه نامبرده تحویل گرفتن اثاثیه مسافرین برای حمل با هواپیما می‌باشد و مبلغی به عنوان هزینه و حقوق و عوارض گمرکی از مسافرین دریافت می‌دارد و به موقع خود نیز پول‌هایی خرج می‌نماید، ولی وجوهی که چه از آژانس یهود در تهران و چه از مسافرین دریافت می‌دارد به مراتب بیش از مبلغی است که خرج می‌کند. نامبرده از چند سال به این طرف با اینکه دلالی بیش نیست دارای مغازه بزرگی اول [خیابان] لاله‌زار و مخبرالدوله به نام جواهری می‌باشد و صاحب چندین ملیون[=میلیون] ریال ثروت و سرمایه شده است. [وی] تاکنون سه مرتبه به اسرائیل سفر کرده و با کلیه کارمندان گمرک مهرآباد و امانات پستی دارای روابط دوستانه و خصوصی است و با سید فیروز که خدمتگزار غیررسمی اداره کل گمرک و متصدی بوفه سالون[=سالن] اداره گمرک مهرآباد است در تماس بوده و رابطه دوستی و معامله دارد و حتی گفته می‌شود که سید فیروز پاکیزه‌کار یکی از رفقای صمیمی و [از] طرفداران جدی رفیع یوسفی است.
سازمان آژانس یهود مخارج لازمه کلوپ کوروش کبیر [را] که تصدی آن با منوچهر امیدوار و موسی کرمانیان و دارای ۵ نفر منشی و دفتردار می‌باشد تأمین می‌نماید و کلیه کنفرانس‌ها و مجالس شب‌نشینی و اعیاد غالباً در سالن کوروش کبیر برگزار می‌گردد.(توضیح آنکه منوچهر امیدوار لیسانسیه حقوق و رئیس ستاد آژانس یهود در تهران می‌باشد که کلیه امور فرهنگی و تبلیغاتی را نیز انجام و فعلاً با هیأت پارلمانی اعزامی به اسرائیل، در اسرائیل به سر می‌برد و با اینکه فقط برای مدت ده روز مسافرت آنها با برنامه قبلی تعیین شده بود، تاکنون مراجعت ننموده و قریب ۲۰ روز است در اسرائیل به گردش پرداخته‌اند.)
سازمان سوخنوت یا آژانس یهود دارای دایره[ای] به نام دایره خلوتص به تصدی عابد نام تبعه اسرائیل می‌باشد. نامبرده تمام هزینه‌ها و حقوق و کرایه منزل و اداره خود را از آژانس دریافت می‌دارد و وظیفه دارد که جوان‌ها را تشویق و راهنمایی نماید تا خود را مانند سربازی برای روز خاصی [آماده، تا] به اسرائیل مهاجرت نمایند، و مرتباً نیز اعزام می‌دارد.
نمایندگان اعزامی از اسرائیل برای جلب مهاجرین و کمک با کارمندان آژانس برای اعزام مهاجرین در تهران:
آقای پیر تبعه اسرائیل
آقای حمانی تبعه اسرائیل
آقای ذبیحی رحمت‌الله (ایرانی) که چند ماه در تهران اقامت داشته [و] چند روز قبل به اسرائیل مراجعت کرده است.
آقای فتحی (عراقی) تبعه اسرائیل نماینده شرکت هواپیمایی اِلعال که مرتباً رفت‌وآمد دارد و گاهی نیز برای چند روز در تهران اقامت می‌کند و روز ۳۷/۱/۱۹ با هواپیمای آمریکایی تایرلاین به اتفاق ۱۲۴ نفر مسافر مهاجر یهودی به اسرائیل عزیمت نموده است.
اداره آژانس یهود در کمپ بهشتیه قبرستان سابق کلیمیان تهران واقع و دارای دو منشی به نام طالع نصرت [و] سارا ارستای فهیمه متصدی ناظر نظافت که زیر نظر آقای حمانی نماینده اعزامی از اسرائیل انجام وظیفه می‌نمایند و مأمور مهاجرین مقیم کمپ رسیدگی و کارهای دفتری را انجام می‌دهند. توضیح اینکه خانم فهیمه دارای یکی دو بچه، و روحاً سالم نیست و شب‌ها غالباً با مردانی غریبه معاشرت دارد و اداره آژانس تصمیم دارد او را اخراج نماید. بودجه آژانس به طوری که مشاهده می‌شود از طرف (دولت اسرائیل) مرکز آژانس در اورشلیم[=بیت‌المقدس] از طریق پاریس ماهیانه ۱۲ الی ۱۵ کیلو طلای خالص تأمین و به نام رئیس آژانس وقت یهود ارسال و تحویل و ترخیص می‌گردد و در بازار به وسیله دلالان و خریداران طلا مانند تجار عراقی یهودی خرید و فروش می‌گردد و وجه آن به مصرف هزینه‌های مربوطه آژانس می‌رسد. علی مراد متولی قبرستان یهودیان که مسئول حفظ اثاثیه مسافرین در انبار مجاور قبرستان است، از آژانس حقوق دریافت می‌دارد. اداره آژانس دارای یک خدمتگزار است. شخص رئیس آژانس در محل اداره منزل دارد، ولی معاون آژانس در حوالی اداره آژانس منزل نموده است.
—————————————————————-
۱- یعقوب نیمرودی فرزند صیون در سال ۱۹۲۶م، در یک خانواده یهودی عراقی در بیت‌المقدس به دنیا آمد. در سال‌های ۱۹۴۷-۱۹۴۰ به اتفاق اسحاق ناوون دوست دوران کودکی‌اش و شخصیت بلندپایه بعدی در دولت اسرائیل، در سازمان «هاگانا» به فعالیت‌های تروریستی علیه فلسطینیان اشتغال داشت و در جوانی عضو شعبه عربی گروه تروریستی پالماخ شد. طبق اسناد موجود، ظاهراً نیمرودی برای نخستین بار در تاریخ ۱۳۳۴ش، از طریق مرز ترکیه وارد ایران شد و به طور رسمی متصدی معاونت «آژانس یهود» در تهران گردید. او با مجوز و تأیید محمدرضا پهلوی با ساواک رابطه برقرار کرد. یعقوب نیمرودی به عنوان رابط موساد(سرویس زیتون) با ساواک، تا سال ۱۳۴۸ش، نقش مهمی در تبدیل ساواک به زائده سازمان اطلاعاتی اسرائیل ایفا کرد. فعالیت‌های او در عرصه جاسوسی و اطلاعاتی محدود نبود و وی با هدایت لرد ویکتور روچیلد و در همکاری با شاپور ریپورتر مجری طرح‌های پیچیده‌ای در عرصه‌های فرهنگی و اقتصادی نیز بود. یعقوب نیمرودی تا آخرین ماه‌های سلطنت پهلوی با حمایت موساد محموله‌های «سرّی» خود را از مرزهای ایران عبور می‌داده است. طبق اسناد موجود بخش عظیمی از این محموله‌ها آثار باستانی و اشیاء عتیقه‌ای بوده است که توسط نیمرودی و سرویس جاسوسی اسرائیل از ایران به سرقت می‌رفت.
۲- احتمالاً منصور موسی‌زاده است.
