تورقی بر روزشمار سال‌های مقاومت؛
وظایف دولت از دیدگاه بنیان‌گذار انقلاب اسلامی
امام خمینی فرمودند: شما که مىخواهید براى همه خدمت بکنید، یک دولت محدود نمىتواند کار بکند، باید چهل میلیون جمعیت را در صحنه نگه دارد؛ و نگهدارى به این است که شما بازار را مىخواهید نگه دارید، بازار را شریک کنید در کارها، کارهایى که از بازار مىآید، جلویش را نگیرید، یعنى، مشروع هم نیست. آزادى مردم نباید سلب بشود، دولت باید نظارت بکند.
به گزارش تارنمای مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، امام خمینی امروز (۱۳۶۳/۶/۴) در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت با ایشان، ضمن تأکید بر نقش مردم به‌ویژه مستضعفین در پیروزی و تداوم انقلاب اسلامی و لزوم حمایت از این قشر، به دولت توصیه کردند با ایفای نقش حمایتی و نظارتی خود تا حد امکان امور اقتصادی و صنعتی را به مردم واگذار کند.
لزوم اطلاع‌رسانی اقدامات دولت به مردم
در این دیدار که به مناسبت هفته دولت و با حضور آیتالله خامنهاى رئیس‌جمهور و دیگر اعضاى هیئت دولت برگزار شد، امام خمینی ابتدا ضمن تبریک هفته دولت و نیز رأی اعتماد مجلس شورای اسلامی به کابینه، بر لزوم گزارش فعالیت‌ها و اقدامات دولت به مردم تأکید کرده و گفتند:
دولت ما دولتى است که از بس حسن نیت دارد، مسائل خودش را ذکر نمىکند. از اول من مکرر این را گفتهام که شما کارهایى که مىکنید به مردم بگویید. یک کارى شما در سیستان مىکنید، در آن ور کشور مطلع نمىشوند.
اگر آنجا یک کارى بکنید، آن‌طرف کشور مطلع نمىشوند. شما باید دائماً مسائلى را که، خدمتهایى را که کردید و من مىدانم خدمت‌های بسیار زیاد و ارزندهاى بوده است؛ این‌ها را ذکر کنید براى مردم.
مقدس‌مآبی نکنید که مبادا خدای‌نخواسته چه بشود. الآن دنیا بر ضد شما، بر ضد حکومت شما، بر ضد اسلام حقیقتاً مجهز شده‌اند و مىخواهند که یک‌چیزی پیدا کنند و عَلَم کنند و هرچى دلشان مىخواهد بگویند.
یکى از امورى که ممکن است گفته بشود این است که دولت براى مردم کارى نکرده. چنانچه دیدید که بعضى افراد گفتند این را که دولت کارى براى مردم نکرده. خوب! این براى این است که البته بعضی‌شان سوءنیت دارند. لکن مردم باید بفهمند که دولت چه کرده است براى مردم.
این قاعدهاش بود از اولى که دولت تأسیس مىشود هر کارى که انجام مى‌دهند براى مردم ذکر کنند که مردم بفهمند که چه کرده است دولت و چه‌کارهای بزرگى کرده است دولت و حالا که مجال پیدا شده و هفته دولت است باید بیشتر این مطلب تعقیب بشود و آقایان، از دو سه نفرشان، در یک روز مسائلى را که دارند، در وزارتخانهشان که هستند و کارهایى را که براى مردم انجام دادند، کارهایى را که جمهورى اسلامى براى مردم در این چند سال بااین‌همه گرفتاری‌ها که دارند انجام دادهاند، این باید گفته بشود که مردم بفهمند که در این چند سال با همه گرفتاری‌ها چه شده، برایشان چه کرده است دولت. این یک مطلبى بود که باید عرض کنم که ما قصور کردیم در آن و باید جبران بکنیم.
واگذاری فعالیت اقتصادی به مردم و ایفای نقش نظارتی و حمایتی
امام خمینی در ادامه با اشاره به حضور و نقش مردم محروم و مستضعف در پیروزی انقلاب اسلامی و تداوم حکومت برآمده از انقلاب، دولت را دولت محرومین خواندند و از اعضای هیئت دولت خواستند برای بهبود امور زندگی مردم تلاش کنند.
ایشان همچنین با تأکید بر نقش مردم در موفقیت دولت به هیئت دولت توصیه کردند تا حد امکان امور به مردم واگذار شود و دولت نقش نظارتی و حمایتی را ایفا کند. امام خمینی دراین‌باره افزودند:
شما که مىخواهید براى همه خدمت بکنید، براى چهل میلیون جمعیت، یک دولت محدود نمىتواند کار بکند، باید چهل میلیون جمعیت را در صحنه نگه دارد؛ و نگهدارى به این است که شما بازار را مىخواهید نگه‌دارید، بازار را شریک کنید در کارها، بازار را کنار نگذارید. یعنى، کارهایى که از بازار نمىآید و معلوم است که نمىتواند بازار انجام بدهد، آن کارها را دولت انجام بدهد. کارهایى که از بازار مىآید، جلویش را نگیرید، یعنى، مشروع هم نیست. آزادى مردم نباید سلب بشود، دولت باید نظارت بکند.
مثلاً، در کالاهایى که مىخواهند از خارج بیاورند مردم را آزاد بگذارند، آن‌قدری را که مىتوانند؛ هم خود دولت بیاورد، هم مردم. لکن دولت نظارت کند در اینکه یک کالاهایى که برخلاف مصلحت جمهورى اسلامى است، برخلاف شرع است، آن‌ها را نیاورند. این نظارت است. همچو نیست که آزادشان کنید که فردا بازارها پر بشود از آن لوکس‌ها و از آن بساطى که در سابق بود.
اما راجع به تجارت، راجع به صنعت، راجع به این‌ها اگر مردم را شریک خودتان نکنید، موفق نخواهید شد. یعنى نمىشود یک جمعیت کثیرى را بدون شرکت خود جمعیت، بدون شرکت، مثل این است که ما بخواهیم کشاورزى را ما، خود دولت بکند، خوب! دولت که نمىتواند کشاورزى بکند. کشاورزى را دولت باید تأیید بکند تا کشاورزها کشاورزى کنند. تجارت هم همین‌جور است. صنعت هم همین‌جور است. صنایعى که مردم ازشان نمىآید، البته باید دولت بکند. کارهایى را که مردم نمىتوانند انجام بدهند، دولت باید انجام بدهد. کارهایى که هم دولت مىتواند انجام بدهد و هم مردم مىتوانند انجام بدهند، مردم را آزاد بگذارید که آن‌ها بکنند، خودتان هم بکنید، جلوى مردم را نگیرید. فقط یک نظارتى بکنید که مبادا انحراف پیدا بشود، مبادا یک‌وقتی کالاهایى بیاورند که مخالف با اسلام است، مخالف با صلاح جمهورى اسلامى است.
این یک مسئلهاى است که بسیار مهم است در نظر من. من کراراً هم گفتم، آقایان هم وعده دادند، ولى نمىدانم چقدر عمل شده!
تلاش برای رضایت‌مندی مردم در امور اداری
رهبر انقلاب اسلامی در ادامه با اشاره به رأی اعتماد بالای مجلس به اعضای کابینه، به آنان توصیه کرد عوامل نارضایتی مردم از امور اداری و دولتی را برطرف کرده و تلاش کنند تا رضایت‌مندی مردم از دولت افزایش یابد.
ایشان در مورد راههای ایجاد رضایت‌مندی مردم تأکید کردند: یکى از راه‌هایش این است که وزارتخانهها و ادارات یک‌جوری باشد که نارضایى ایجاد نکند.
به نظر مىآید که اگر چنانچه در هر وزارتخانهاى از طرف آقاى رئیس‌جمهور یا فرض کنید که آقاى نخست‌وزیر، یک‌چند، دو سه نفرى باشند براى این معنا که اگر چنانچه در آن اداره، در آن وزارتخانه از خود اهالى وزارتخانه شکایت داشتند، به این‌ها بگویند. این اصل- نفس این کار- مؤثر است در اینکه در وزارتخانهها اگر بنا باشد یک کارى انجام بشود، برخلاف نشود. … بهتر این است که یک همچو عملى انجام بگیرد که مردم هم توجه به این داشته باشند که یک مرجعى دارند که اگر در اداره یک کسى- یک ضدانقلابى- بود، خواست یک فضولىاى بکند، یک مرجعى دارند که به آن مرجع بروند مراجعه کنند و هم خود این عمل فی‌نفسه مؤثر در این است که جلوگیرى کند از بعضى از امور و بالاخره ما مردم را لازم داریم، یعنى، جمهورى اسلامى تا آخر مردم را مىخواهد.
این مردماند که این جمهورى را به اینجا رساندند و این مردماند که باید این جمهورى را راه ببرند تا آخر و این شما آقایان هستید که مردم را مىتوانید، وزارتخانههایتان مىتواند، اداراتتان مىتواند راضى نگه دارد و مىتواند خدای‌نخواسته اشخاصى در آن باشند که ناراضى باشند و این را با قاطعیت عمل کنید.
التزام شما ندارید که هرکس از سابق در این اداره بوده، حالا اگر چنانچه ضدانقلاب هم باشد، باید باشد. این را بیرونش کنید برود سراغ کارش، اگر یک کسى است مىخواهد ضدانقلاب باشد، اما اگر کسانى هستند که از روى نادانى- از چى- خوب ارشادشان کنید، توجیه‌شان کنید که کارها را انجام بدهند و مردم را ناراضى نکنند.
منبع:
یعقوب نعمتی وروجنی، حجت‌الله کریمی، روزشمار جنگ ایران و عراق: رکود در جبهه؛ تحرک در دیپلماسی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، تهران ۱۳۹۸، صص ۶۲۱، ۶۲۲، ۶۲۳
