اشاره: در پی اوج‌گیری انقلاب اسلامی و فشار اراده آهنین مردم مسلمان و انقلابی، رژیم پهلوی برخلاف منطق و نظر خود، بسیاری از زندانیان سیاسی و مذهبی طراز اول از جمله آیت‌الله سیدمحمود طالقانی را از زندان‌های خود آزاد کرد. در پی آزادی آیت‌الله طالقانی در آبان‌ماه ۱۳۵۷، امام خمینی نامه‌ای* به همین مناسبت برای ایشان ارسال کردند. متن پیش رو پاسخ آیت‌الله طالقانی به نامه امام خمینی به تاریخ ۲۰ آبان ۱۳۵۷ است که در قالب اعلامیه در بین مردم توزیع می‌شد:
* صحیفه امام؛ ج۴؛ ص ۲۵۹؛ ۱۱ آبان ۱۳۵۷
******
متن پاسخ آیت‌الله طالقانی به نامه امام خمینی در آبان‌ماه ۱۳۵۷
بسم الله العزیز القهار
حضرت آیت‌الله العظمی خمینی روحی فداه
سلام علیکم بما صبرتم فنعم عقبى الدار
از پیام گرمی‌بخش و تفقد آن مرجع عالیقدر کمال امتنان را دارم. سربلندی و افتخار ما پیوسته تلاش در جهت نمایاندن اسلام حقیقی و سربازی و مجاهدت در راه تحقق و پیشبرد انقلاب آنست. تنها با اقدام و ایثار در راه اعتلاء حاکمیت کلمه توحید است که ثبات می‌یابیم. تحمل تبعید و محرومیت و غم امّت خوردن‌ها از جانب آن حضرت و تحمل شکنجه‌ها و محکومیت‌های کسانی که در داخل کشور هستند و سایر سربازان امام عصر(عج)، چون در راه معبودمان، پروردگار بی‌همتا، و حذف و نفی موانع و طاغوت‌ها در مسیر انسان‌ها به سوی کمال مطلق و خالق ذوالجلال می‌باشد، چه باک. هزاران سر و جان و وقت و عمر فدای آن باد، چرا که ما دل در گرو حاکمیت قسط اسلامی نهاده، استقرار نظام برادری و برابری آن را در سر می‌پروریم و به امید آن زنده‌ایم.
اینجانب و همه زندانیان، آزادی خود را در درجه اول مدیون الطاف پروردگار عزیز و مقتدر هستیم که اراده قاهره‌اش بر خذلان و ذلّت ظالمین و برتری و حاکمیت مظلومین و مستضعفین قرار دارد، و در درجه بعد مرهون فداکاری‌ها و خون‌های امّت رنجدیده و ستم‌کشیده مسلمان ایران هستیم که تحت قیادت و هدایت آن حضرت، با ایمان و قدم ثابت و شایستگی بی‌سابقه‌ای در مقام مرجعیت و رهبری جهاد مقدس امت، با نثار خون خود در شکنجه‌گاه‌ها و میادین تیر یا در کوچه‌ها و خیابان‌ها، عزت و افتخار برای ملت ایران فراهم کردند. نهال برومند توحید به شکوفایی نشست و خون پاک شهیدان و مجاهدان و اندیشه متفکران آن را آبیاری کرد تا مکر و حیله‌های قدرت فرعونی را به خودشان برگرداند و امید است که این ایمان و مجاهدت‌های پاک بر قدرت مالی و اسلحه بیش از اندازه‌اش نیز پیروز شود و گرفتار نکال دنیا و آخرت گردد:«فاخذه الله نکال الآخره و الاولی» «و مکروا و مکرالله والله خیرالماکرین».
امروز رژیم از اوج قدرت مغرورانه و جبّاریت خود به موضع زبونی و نکال رانده شده، در برابر طوفان خشم ملت به پوزش‌خواهی و اعتراف به گناهان نشسته است:«الذین کفروا بربهم اعمالهم کرماد اشتدت به الریح فی یوم عاصف». همان فردی[=شاه] که تا چندی پیش وجود هر مخالفی را انکار می‌کرد و نعره «انا ربکم الأعلى» سر می‌داد و زندانیان سیاسی را یکسره تروریست و خائن می‌خواند و از هیچ‌گونه تحقیر و حبس و شکنجه بی‌باکانه خودداری نمی‌کرد، امروز در برابر خروش انقلاب و عصیان توده‌‌های مردم دست نیاز به سوی همان مخالفان دراز کرده است تا شاید خود و نظام منحط خود را از میان طوفان نجات دهد. معذلک این پایان کار نیست، اگرچه راه تا رهایی کامل طولانی است، ولی طلائع آن پی در پی می‌درخشد.
اکنون که امّت مسلمان و حق‌طلب و عدالت‌خواه پس از سال‌ها تحمل رنج‌ها و فداکاری‌ها و مجاهدات پیشروان صادق خود از میان کوره‌راههای امید و نجات بالاخره راه و رهبر خود را یافته در جاده حیات‌بخش انقلاب و جنبش رهایی‌بخش اسلامی پیش می‌رود و می‌رود که ثمرات جهاد خود را بچیند، وظیفه و مسئولیت سنگین‌تر و حادتر می‌نماید. بر ما است که در بستن راه بر حیله‌ها و دسیسه‌های دشمنان خارجی و داخلی اسلام، هشیار و بیدار و متحد و مددکار هم باشیم تا نظام طاغوتی استبداد و استعمار حیله‌گر بار دیگر و از راه دیگر بر امّت اسلامی هجوم نیاورد:«و قاتلوهم حتى لا تکون فتنه و یکون الدین کله لله»
اینجانب مصمم هستم که تحت هدایت و به یاری پروردگار، در کنار برادران مبارز و مسلمان خود و زیر پرچم واحد و نظم و سازمان متشکل انقلاب توحیدی، با ارشاد و هدایت آن مرجع گرانقدر، و تا آنجا که در توان دارم، تا پایان راه که وصال آن به آستان پروردگار است ادامه دهم. ربنا وفقنا لما تحب و ترضی، و از درگاهش مسألت دارم که وجود ذی‌قیمت آن حضرت را برای امت و نهضت اسلامی و ملی ایران حفاظت فرماید.
«ربنا افرغ علینا صبرا و ثبت اقدامنا وانصرنا على القوم الکافرین»
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
سید محمود طالقانی
