سیاست صنعتی کردن کشور تا چه حد مورد توجه دولت بود؟
لید: وقتی از صنایع حمایت می‌کنند این حمایت به قدری زیاد است که صنایع به فکر بهبود کیفیت محصولات خود نیستند و وقتی حمایت نمی‌شوند به قدری زیاد است که زندگی آنها به خطر می‌افتد
پایگاه اطلاع‌رسانی پژوهشکده تاریخ معاصر؛ در دهه‌های ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ اقتصاد ایران به سمت تمرکز و برنامه‌ریزی دولتی در همه حوزه‌ها به‌ویژه در حوزه صنعت پیش رفت؛ به‌طوری‌که دولت در این دوران تعیین‌کننده نهایی بسیاری از حوزه‌ها و فعالیت‌های اقتصادی کشور گردید. در دهه ۱۳۵۰، بعد از شوک نفتی، به دلیل کمبودهای جدی در این حوزه، دولت به وارد کردن بسیاری از قطعات از خارج مجبور شد و از این جهت تولیدات صنعتی ایران بیشتر جنبه مونتاژ به خود گرفت. این وضعیت در شماره ۱۲۴۰ نشریه «تهران اکونومیست» (۱۹ فروردین ۱۳۵۷) چنین بیان شده است:
«وقتی از صنایع حمایت می‌کنند این حمایت به قدری زیاد است که صنایع به فکر بهبود کیفیت محصولات خود نیستند و وقتی حمایت نمی‌شوند به قدری زیاد است که زندگی آنها به خطر می‌افتد؛ در نتیجه در سه سال اخیر باید اقرار کرد که به طور کلی صنایع کشور ما بر اثر سیاست غلط تعیین و کنترل قیمت‌ها، تشویق واردات و عوامل بی‌شمار بین‌المللی و داخلی، نه تنها پیشرفت نکرده‌اند، بلکه به عقب برگشته‌اند تا آنجا که حتی پیشرفت‌های مهمی نظیر ساخت اتومبیل‌های مدرن و شیک این اصل را رد نمی‌کند؛ زیرا قسمت اعظم آن مونتاژ است و بنابراین کندی رشد صنایع ما یک امر عبثی است؛ با این عبارت که نهضت ساخت در داخله تضعیف شده در عوض مونتاژ و واردات جای آن را گرفته است و این وضع درست در جهت عکس سیاست ملی اقتصادی ماست. با این جهت دولت به‌ویژه وزارتخانه‌های صنایع و معادن و امور اقتصادی و بازرگانی باید برنامه و سیاست خود را روشن کنند تا معلوم شود ما به چه سویی در حرکت هستیم و سیاست صنعتی کردن کشور تا چه حد مورد توجه دولت است».[۱]
پی‌نوشت:
[۱]. تهران اکونومیست، سال ۲۶، ش ۱۲۴۰ (۱۹ فروردین ۱۳۵۷)، ص ۱۶.
