تورقی بر روزشمار سال‌های مقاومت؛
طرح‌ریزی عملیات طریق‌القدس بر اساس خطای محاسباتی دشمن
ارتش عراق در بررسی ویژگی‌های حمله احتمالی نیروهای ایران به بستان، یکی از فلش‌های عملیات ایران را از تپه‌های رملی اعلام کرد، اما تنها تاکتیک عملیات ایرانی‌ها را در این محور، استفاده از نیروهای چترباز و هلی برن در پشت نیروهای عراق در چزابه دانست و عبور نیروهای پیاده و زرهی را از درون رمل‌ها غیرممکن خواند.
به گزارش تارنمای مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، بر اساس مباحث و آخرین شناسایی‌هایی که از منطقه تحت اشغال نیروهای عراقی انجام‌شده بود، طرح مانور عملیات طریق‌القدس با توجه به پیشنهاد سپاه در استفاده از منطقه رملی برای رسیدن به عقبه‌های دشمن با تغییراتی نسبت به طرح اولیه شکل نهایی خود را یافت.
در این طرح، عبور از منطقه رملی و دور زدن رده‌های پدافندی دوم و سوم دشمن در عمق جبهه نبرد به‌عنوان تاکتیک ویژه عملیات تعیین‌شده است. بر این اساس، در محور شمالی، حمله در قالب تک احاطه‌ای یک‌طرفه از مسیر تپه‌های الله‌اکبر به سمت تنگه چزابه و تپه‌های نبعه، به‌عنوان محور تلاش اصلی در طرح عملیاتی، صورت می‌گیرد.
دلایل انتخاب منطقه رملی غرب تپه‌های الله‌اکبر به‌عنوان محور اصلی عملیات
اطلاعات جمع‌آوری‌شده نیروهای اطلاعات از منطقه رملی غرب تپه‌های الله‌اکبر و شمال شهر بستان در طول ۲ ماه گذشته حاکی از آن بود که با وجود آگاهی دشمن از اجرای عملیات برای آزادسازی بستان، نیروهای عراقی در خصوص حمله از مناطق رملی شمال بستان دچار یک غفلت اساسی بوده‌اند.
نوع آرایش یگان‌های دشمن در این منطقه و سمت خطوط پدافندی نشان می‌داد که عراق عملیات ایران را تک جبهه‌ای به خطوط خود در حدفاصل تپه سبز (در شمال) تا پل دغاغله (در جنوب) فرض کرده و عبور نیروهای پیاده خودی از منطقه رملی شمال بستان را فقط با هلی برن یا فرود نیروهای چترباز ممکن می‌دانسته است و چون عبور نیروهای زرهی از این منطقه را ناممکن ارزیابی کرده، لذا دراین‌باره هیچ‌گونه اظهارنظری نکرده است.
بر این اساس، ارتش عراق در بررسی ویژگی‌های حمله احتمالی نیروهای ایران به بستان که آن را برای یگان‌های تحت امر خود در این منطقه فرستاد، یکی از فلش‌های عملیات ایران را از تپه‌های رملی اعلام کرد، اما تنها تاکتیک عملیات ایرانی‌ها را در این محور، استفاده از نیروهای چترباز و هلی برن در پشت نیروهای عراق در چزابه دانست و عبور نیروهای پیاده و زرهی را از درون رمل‌ها غیرممکن خواند.
بنابراین، بر اساس این تحلیل، عراق هیچ خط منسجم و تعریف‌شده‌ای در جنوب منطقه رملی (شمال و شمال شرقی شهر بستان) نداشت و برای رعایت احتیاط فقط به ایجاد موانع سیم‌خاردار و میدان مین برای تأمین جناح چپ خود اکتفا کرده بود.
حین اجرای عملیات طریق‌القدس، سندی از سنگر عراقی‌ها به دست نیروهای خودی افتاد که قسمتی از آن به تحلیل چگونگی حمله احتمالی ایران به بستان و غرب سوسنگرد پرداخته که بیان‌کننده همین دیدگاه دشمن است.
منبع:
لطف‌الله زادگان، علیرضا، روزشمار جنگ ایران و عراق: آزادسازی سرزمین‌های ایران، گام دوم: بستان (کتاب شانزدهم)، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، تهران ۱۳۹۴، صص ۷۴۱، ۷۵۳
