در تاریخ ۱۷ سپتامبر ۱۹۷۸ (۲۶ شهریورماه ۱۳۵۷) قراردادی میان «محمد انور سادات» رئیس‌جمهور مصر و «مناخیم بگین» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی به امضاء رسید که به «پیمان کمپ‌دیوید» مشهور شد. این پیمان پس از دوازده روز مذاکرات مخفی و با میانجی‌گری جیمی کارتر، رئیس‌جمهور آمریکا، در مقر کمپ‌دیوید (استراحتگاه رئیس‌جمهور آمریکا) نهایی شد و در کاخ سفید به امضاء رسید. بگین پس از امضای این قرارداد، در مصاحبه با نشریه «تایم» تأکید کرد که قراردادهایی که در کمپ‌دیوید بسته شده، تقریباً یک پیمان صلح بین مصر و اسرائیل است.(۱)
پس از آشکار شدن مفاد پیمان کمپ‌دیوید، موجی از خشم و نفرت جهان عرب را فرا گرفت و همه به اتفاق، آن را خیانت به اعراب توصیف و دولت‌های عربی نیز یکی پس از دیگری نتایج این توافق را رد کردند؛ از جمله دولت کویت اعلام کرد که صلح عادلانه در خاورمیانه بدون برخورداری فلسطینی‌ها از حقوق مشروع خود استقرار نخواهد یافت و بیت‌المقدس و بلندی‌های جولان باید بازگردانده شوند، و دولت لبنان نیز هشدار داد که نادیده گرفتن حقوق فلسطینی‌ها موجب تشدید ناراحتی‌های دو میلیون آواره فلسطینی در خارج از سرزمین اجدادی آنها خواهد شد، و بعید نیست عملیات ترور و خرابکاری و کارهایی از این قبیل شدت یابد.(۲) حتی فیدل کاسترو، رهبر کوبا، نیز در اظهاراتی پیمان کمپ‌دیوید را نشانه بارز خیانت انور سادات دانست.(۳)
خبرگزاری «آسوشیتدپرس» مسائلی که در توافق کمپ‌دیوید حل‌نشده باقی ماند را این‌گونه برشمرد:
۱- آینده بیت‌المقدس، که در جنگ ۱۹۶۷ به تصرف اسرائیل درآمد. مناخیم بگین می‌گوید بیت‌المقدس به صورت یکپارچه پایتخت اسرائیل باقی خواهد ماند، حال آنکه عربستان سعودی اصرار دارد این شهر باید به اعراب پس داده شود.
۲- وضع غرب رود اردن[=کرانه باختری] و نوار غزه در صحرای سینا در پایان دوران موقت پنج‌ساله و خودمختاری داخلی مبهم است. آیا سرانجام به فلسطینی‌ها اجازه داده خواهد شد دولتی از آن خود داشته باشند؟ این مسأله هنوز حل نشده است.
۳- تکلیف شهرک‌های یهودی‌نشین در صحرای سینا و غرب رود اردن روشن نشده است. بگین موافقت کرده است از پارلمان اسرائیل بخواهد مسأله شهرک‌های یهودی‌نشین صحرای سینا را حل کند، اما درباره شهرک‌های غرب رود اردن باید مذاکره شود.
۴- وضع عقب‌نشینی اسرائیل از غرب رود اردن نیز مبهم است. بگین موافقت کرد به اشغال نظامی این منطقه خاتمه دهد، اما تعدادی از نیروهای اسرائیلی به منظور حفظ امنیت آن کشور تا مدتی نامعلوم در این منطقه باقی خواهند ماند.
۵- مسأله ارتفاعات جولان حل نشده است. در قراردادهای کمپ‌دیوید اشاره به جولان یعنی ارتفاعات اشغال‌شده سوریه نشده است، و تا این مسأله حل نشود، صلح برقرار نخواهد شد، زیرا عمده نیرویی که در برابر اسرائیل ایستاده، ارتش سوریه است که شوروی از آن پشتیبانی می‌کند.(۴)
اما اصلی‌ترین اثر قرارداد کمپ دیوید، جدای از باز کردن مسیر مشروعیت دادن به اشغال فلسطین، تأمین منافع اقتصادی مختلف صهیونیستها و ارائه جواز گذر کشتی‌های اسرائیل از آبراه سوئز، تبدیل کشور مصر به محافظ امنیت اشغالگران فلسطین بود. کشوری که تا پیش از آن به دلیل پیشرو بودن در موضوع فلسطین، در جهان اسلام نفوذ زیادی یافته بود. به نحوی که بعد از آن تاریخ بارها در هنگام مبارزه، گام اول برخورد با رزمندگان فلسطینی را مصر بر داشته است.
——————————————————————————————————————-
پانوشت‌ها:
۱- روزنامه اطلاعات؛ ۳ مهرماه ۱۳۵۷
۲- روزنامه اطلاعات؛ ۳۰ شهریورماه ۱۳۵۷
۳- روزنامه اطلاعات؛ ۲۹ شهریورماه ۱۳۵۷
۴- همان