یک خاخام یهودی، وزیر مختار آمریکا در تهران

 روز پنجم فروردین 1301 روزنامه «اتحاد» نوشت که وزیر مختار جدید آمریکا در سر راه رسیدن به تهران وارد کرمانشاه شده و شب پنجم برج حمل میهمان حکمران کرمانشاه بوده است. در این گزارش آمده است:  وزیر مختار جدید آمریکا «جوزف سائول کُرنفلد»(Joseph Saul Kornfeld) یک خاخام یهودی است که جانشین «کالدول» وزیرمختار پیشین امریکا در ایران شده است. این جابه جایی در 17 آبان 1300 صورت گرفته است.
  انتخاب بک یهودی به سمت وزیر مختار جدید آمریکا در ایران باعث دردسر و واکنش دولت وقت ایران شده و گزارش حسین علاء وزیر مختار وقت ایران در واشنگتن که در مهرماه 1300 به وزارت امور خارجه ایران فرستاده شده، گوشه ای از این دردسر را نشان می‌دهد. در این گزارش از چگونگی تعیین «کرنفلد» به عنوان وزیرمختار امریکا در ایران ، زندگی نامه او و گفت و گوهایی که میان علاء و مسئولان امریکایی درباره این سفیر صورت گرفته مطالبی طرح می شود که درج عین سند مفید است:
«…از وقتی که مذاکرات اساسی با وزارت خارجه شروع شد، چندین مرتبه خاطر دولت امریکا را به اهمیت موقع ایران و روابط دولتین متوجه نموده، متذکر شدم که زودتر یک نماینده قابل اعتماد و عالی مقام برای ایران انتخاب نمایند. وعده می دادند که در نظر گرفته اند و زودتر معین می‌کنند؛ تا اینکه صبح 17 اکتبر در باب انتخاب رابای کرنفلد (Kornfeld Rabbi Joseph Saul ) به سمت نمایندگی امریکا در ایران شرحی در روزنامه واشنگتن پست منتشر شد . (رابا مشتق از لغت عربی است که رب باشد و در میان طایفه بنی اسرائیل اشخاصی را که رتبه عالی کشیشی دارند و در قوانین متبحر و مجتهد هستند به این اسم می خوانند، یعنی خاخام ) چنانکه در روزنامه ملاحظه می فرمائید مشارالیه در اطریش از توابع (Columbus) متولد شده و بعد با والدین خود به شهر کلمبوس مهاجرت کرده است. چون مسقط الرأس پرزیدنت هاردینگ هم در اوهایوست و مشارالیه به جهت انتخاب شدن سرهاردینگ به ریاست جمهوری نطقها داده است، از دوستان شخصی جناب رئیس جمهوری شمرده می شود. رابای کرنفلد شغل آخوندی نداشته، فقط در اعیاد رسمی بنی اسرائیل حضور به هم رسانیده و در راه معارف آنجا خدمات نموده است. از 1911 عضو هیأت معارف کلمبو س بوده و در سال 1918 به ریاست آن هیأت انتخاب شده و دو کتاب هم در باب احیای بنی اسرائیل و یهودیان در امریکا تألیف کرده است. نظر بر اینکه شاید یهودی بودن او در ایران حسن اثر نکند بنده با معاون وزارت خارجه ملاقات کرده و دوستانه گفتم از اینکه نماینده خود را زودتر انتخاب کردید خوشوقت هستم ولی چون دولت امریکا در ایران مصالح عمده خواهد داشت کسی باید انتخاب شود که روابط بین دولتین را محکمتر ساخته به مصالح امریکا توجه مخصوص نماید و در ایران هم حسن اثر داشته باشد . نمی توانم از شما پنهان نمایم که یهودی بودن وزیرمختار جدید امریکا چندان حسن اثری در ایران نخواهد کرد و ممکن است برای حیثیت امریکا مضر باشد. به خاطر ندارم که تاکنون از امریکا نماینده یهودی به ایران اعزام شده باشد حتی از جانب دول دیگر جز دولت سویت [شوروی] نماینده یهودی تا به حال به ایران فرستاده نشده است. رابای کرنفلد را نمی شناسم و نمی دانم دارای چه معلوماتی است؛ در صورتی که مشارالیه دارای صفاتی باشد که یهودی بودن او را بپوشاند، کسی باشد که به خوبی از عهده انجام خدمات دولت امریکا برآید ایرادی نخواهد بود. معاون وزارت خارجه گفت اولاً به طور قطع رابای کرنفلد معین نشده است و نمی‌بایستی در روزنامه منتشر می‌شد؛ ثانیاً بعد از اینکه شما پیشنهادات مهمه خود را به وزارت خارجه دادید و نظر به اهمیت آنها ما بایستی نماینده فعالی در ایران داشته باشیم. خلاصه پیشنهادات شما را حضور رئیس جمهوری راپرت نمودیم و حضرت معظم له نظر به موقع ایران و مذاکراتی که پیش آمده این شخص را که از دوستان متعهد خودشان است در نظر گرفته و می خواهند نامزد کنند. طبعاً راپرتهایی که بدهد قابل توجه خواهد بود؛ در صورتی که شما تصور می کنید یهودی بودن او ممکن است در ایران حسن اثر نبخشد مطلب دیگری است. به علاوه دولت امریکا سابقاً نماینده یهودی به اسم بنجامین در طهران داشته و کتابی هم در باب ایران نوشته است و در  اسلامبول هم مکرر نماینده یهودی داشته و اخیراً نیز مورگانتو (Morgenthau) سفیرکبیر ما در آنجا یهودی بوده است. یک نفر هم مأمور چک اسلاوکی کرده اند موسوم به فنستین (Fenstein) که او هم یهودی است.
رابعاً در ایران، یهودی زیاد نیست که انتخاب این شخص از نقطه نظر پلتیکی قابل تأمل باشد. با این حال نظریات شما چیست؟ جواب دادم اوصاف و لیاقت او شرط است، نه اینکه در ایران اغراض مذهبی زیادتر از سایر جاها باشد، بلکه ممکن است انتخاب مزبور در ایران حسن اثر ننماید . مقصود پیشرفت مصالح طرفین می باشد. گفت به هرحال یهودی بودن او دلیل کوچکی است و هرگاه نظریات دیگری داشته باشید اظهار خواهید کرد . بالاخره قرار شد که بنده تلگراماً دولت علیه را مسبوق نمایم و تلگرام نمره 45 را عرض کردم تا اگر فقط به یهودی بودن او اهمیت می دهند موقع خواستن آگرمان یا زودتر اشعار فرمایند . موافق نظریاتی که معاون وزارت خارجه اظهار کرد نامزد مزبور آدم بسیار ساده و متینی است و سیاستچی نیست. بنابراین مقدمتاً بنده ضمن تلگرام فوق الذکر نظریات دولت علّیه را استفسار کرده منتظر جواب آن وزارت خانه بودم تا روز 22 اکتبر از وزارت خارجه به بنده خبر دادند که برای او آگرمان خواسته اند . شرح حال او را که از کتاب شرح احوال رجال امریکا استخراج کرده ام اینک ارسال می دارم که ملاحظه فرمائید . عکس او هم که در واشنگتن پست انتشار یافته تلواً اعطا می گردد.
موافق تحقیقاتی هم که از خارج کرده ام رابای کرنفلد آدم خوبی است. اگر یهودی بودنش اثری در ایران نکند، محتمل است که روابط دولتین را بهبود بخشد. همان وقت هم این تصور برای ما پیدا شد که شاید یهودی بودن او اسباب ملاحظه باشد ولی بعد ملاحظه کردیم که نباید این نکته مانع قبولی او شود و می خواستیم موقعی که او قطعاً انتخاب شد آگرمان بخواهیم و به شما نیز اطلاع بدهیم . ثالثاً این انتخاب برای ایران بسیار مغتنم خواهد بود، زیرا او یک نفر از دوستان صمیمی شخص رئیس جمهوری است.

شرق