بنیاد مستضعفان

روز 9 اسفند سال 1357 به فرمان  امام خمینی(ره) رهبر کبیر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، بنیاد مستضعفان شکل گرفت .

در نیمه دوم سال 1357 یعنی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و پس از آن ، بسیاری از افراد خاندان پهلوی ، سرمایه داران بزرگ و وابستگان به دستگاه حکومتی شاه از ایران فرار کردند . آنان تا جایی که توانستند ثروتهای خود را از کشور خارج کردند ، اما بخشی که قابل انتقال نبود مثل کارخانه ها ، زمینهای بزرگ کشاورزی ، هتل ها ، کاخها و …. به جای ماند . این دارائی ها که گاهی افسانه ای بود – مانند ثروتی که اشرف پهلوی خواهر شاه به هم زده بود و توانسته بود بیشتر آن را به بانکهای خارج از کشور منتقل کند – از راههای غیر قانونی به دست آمده بود . به همین دلیل امام خمینی 17 روز پس از پیروزی انقلاب یعنی در نهم اسفند 1357 در نامه ای خطاب به شورای انقلاب دستور دادند تمام اموال سلسله پهلوی و وابستگان آن را که از بیت المال اختلاس کرده اند ، به نفع مستمندان ، کارگران و کارمندان ضعیف مصادره کند و صرف ایجاد مسکن ، کار و رفاه طبقه ضعیف نماید . متن نامه امام خمینی که سنگ بنای تشکیل «بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی» گردید به این شرح است :

بسم الله الرحمن الرحیم

1 ربیع الثانی 1399 –  9 اسفند 1357

شورای انقلاب اسلامی

« بموجب این مکتوب مأموریت دارد که تمام اموال منقول و غیرمنقول سلسله پهلوی و شاخه ها و عمال و مربوطین به این سلسله را که در طول مدت سلطه غیرقانونی از بیت المال مسلمین اختلاس نموده اند به نفع مستمندان و کارگران و کارمندان ضعیف مصادره نماید و منقولات آن در بانکها با شماره به اسم شورای انقلاب یا اسم اینجانب سپرده شود و غیرمنقول از قبیل مستغلات و اراضی ثبت و مضبوط شود تا به نفع مستمندان از هر طبقه صرف گردد، در ایجاد مسکن و کار و غیرذالک، به جمیع کمیته های انقلاب اسلامی در سراسر کشور دستور می دهم که آنچه از این غنائم بدست آوردند در بانک با شماره معلوم بسپرند و به دولت ابلاغ نمائیدکه این غنائم مربوط به دولت نیست و امرش با شورای انقلاب است و آنچه مأمورین دولت بدست آورده اند یا می آورند باید به همین شماره به بانک تحویل دهند و کسانی که از این اموال چیزی بدست آورده اند، باید فوراً به کمیته ها یا بانک تحویل دهند و متخلفین مورد مؤاخذه خواهند بود. – روح الله الموسوی الخمینی »

بنیاد مستضعفان در تاریخ 14/12/1357 زیر نظر هیات منتخب رهبر کبیر انقلاب(ره) مرکب از آقایان:حضرت آیت الله سید علی حسینی خامنه ای،اکبر هاشمی بهرمانی ،شهید مظلوم آیت الله دکتر سید محمد حسینی بهشتی،میر کریم موسوی کریمی(آیت الله اردبیلی)،احمد جلالی،علی اصغر مسعودی و عزت الله سحابی تاسیس گردید.

هیات مؤ سسین در نخستین اجلاس خود در تاریخ 3/4/1358، اساسنامه بنیاد مستضعفان را در 25 ماده و یک تبصره تنظیم نمود که به تایید شورای انقلاب اسلامی رسید و بنیاد مستضعفان مطابق ماده 8 آیین نامه اصلاحیه مؤسسات غیر انتفاعی به تاریخ 3/5/1358 با شماره 1983 به ثبت رسید.

در تاریخ 21/4/1359 لایحه قانونی اساسنامه بنیاد به تصویب شورای انقلاب اسلامی رسید و جایگزین اساسنامه مؤسسان گردید.

بنیاد مستضعفان یک مجموعه بزرگ اقتصادی ، فرهنگی و درمانی است. کارخانه هایی در زمینه صنایع فلزی ، شیمیایی ، نساجی ، معادن و نیز صنایع غذایی دارد . اداره زمینهای کشاورزی ، تولید دام ، گوشت ، لبنیات و پروتئین از دیگر فعالیتهای بنیاد است . بنیاد مستضعفان و جانبازان تعدادی هتل ، مرکز تفریحی و سازمانهایی برای گردشگری ، بیمارستانها و مراکز درمانی تخصصی در اختیار دارد . بنا بر آمار بنیاد 70 درصد درآمدهای این مراکز صرف رسیدگی به جانبازان و 30 درصد صرف رسیدگی به محرومان جامعه می شود . این بنیاد در سال 1377 حدود 115 هزار جانباز را زیر پوشش خدمات خود داشته است . در سال 1388 به منظور ارائه خدمات یکپارچه به خانواده های شهیدان ، جانبازان و آزادگان بخش جانبازان از بنیاد مستضعفان و جانبازان جدا شد .

منابع :

• سایت بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی
• دائره المعارف انقلاب اسلامی ، انتشارات سوره مهر ، ج اول