تورقی بر روزشمار سال‌های مقاومت؛
دورنمای گمانه‌زنی‌ها از فعالیت‌های هسته‌ای ایران
واشنگتن‌پست نوشت: اگر حاکمان ایران راه تولید پلوتونیوم را در پیش بگیرند به ذخایر عمده اورانیوم در ناحیه یزد دسترسی دارند؛ و یکی از موضوعاتی که در گردهمایی بوشهر در سال ۱۹۸۶ مطرح شد؛ چگونگی کشف، دستیابی، استخراج و تولید مواد خام هسته‌ای بود.
به گزارش تارنمای مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، تکمیل راکتور اتمی بوشهر اهمیت زیادی در تعیین مناسبات ایران با کشورهای منطقه و به‌خصوص عراق دارد. بر این اساس، جمهوری اسلامی ایران در صدد است ساخت آن را به اتمام برساند.
روزنامه واشنگتن‌پست به نقل از نشریه نوپیانیکروئیک (چاپ دهلی) در گزارشی (۱/۲/۱۳۶۶) نوشت که هند در سال ۱۹۸۲ پیشنهاد کرده بود که ساختمان راکتور اتمی بوشهر را به پایان برساند و تکنیسین‌های ایرانی را برای اداره آن تعلیم دهد. بنا به گزارش منابع عراقی، نیروی هوایی عراق تقریباً در یک سال گذشته دست‌کم شش بار برای بمباران محوطه راکتورهای بوشهر تلاش کرده است.
روزنامه واشنگتن‌پست همچنین دراین‌باره درج کرد با توجه به پیگیری جدی برنامه هسته‌ای ایران این پرسش مطرح است که آیا این برنامه به نتیجه خواهد رسید؟
فریدون فشارکی کارشناس انرژی گفت: در ایران کنونی بسیار دشوار است که برای مدتی طولانی به کاری پرداخت که با جنگ ارتباطی مستقیم ندارد. در این وضعیت نه نیروی انسانی مناسب فراهم است و نه پول کافی و نه تماس‌های لازم.
به گفته فشارکی اجرای برنامه‌های مشابه پاکستان در ایران به‌کلی امکان‌ناپذیر است. از میان ۱۲۰ تن از کارکنان و کارشناسان دانشکده فیزیک و شیمی دانشگاه تهران در سال ۱۹۷۹ اینک فقط ۸ تن باقی‌مانده‌اند و از راکتورهای ساخته‌شده در بوشهر، برای انبار کردن غله استفاده می‌شود.
دیوید فیگال نویسنده امور نظامی نشریه تسلیحات رزمی در روزنامه واشنگتن‌پست نوشت: بااین‌همه، نشانه‌های دیگری هست که نادیده گرفتن تهدید هسته‌ای از سوی ایران را دشوار می‌کند.
نخست آنکه طرح بوشهر هنوز هم ممکن است قابل‌پیگیری باشد. ایران راه‌های دیگری برای تدارک مواد خام لازم جهت تولید جنگ‌افزارهای هسته‌ای دارد. یک‌راه، استفاده از راکتور پژوهشی ساخت آمریکا در تهران است که بنا به گزارشی ظرفیت سوختی آن، پنج کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده ۹۳ در صد می‌باشد. در صورت درستی این گزارش و در صورت بهره‌گیری از تکنولوژی صحیح و مناسب، همین مقدار برای ساختن یک بمب اتمی کافی است.
کارشناسان از آن بیم دارند که ممکن است ایران از راکتور پژوهشی‌اش برای تولید پلوتونیوم ۲۳۹ استفاده کند. پلوتونیوم ۲۳۹ ماده‌ای استاندارد برای تولید بمب به شمار می‌آید. ماده‌ای که در تولید بمب اتمی ویران‌کننده ناکازاکی به‌کاررفته بود.
واشنگتن‌پست در ادامه آورده است: اگر حاکمان ایران راه تولید پلوتونیوم را در پیش بگیرند به ذخایر عمده اورانیوم در ناحیه یزد دسترسی دارند؛ و یکی از موضوعاتی که در گردهمایی بوشهر در سال ۱۹۸۶ مطرح شد؛ چگونگی کشف، دستیابی، استخراج و تولید مواد خام هسته‌ای بود.
افزون بر این‌ها، ایران راه دیگری هم برای ساختن جنگ‌افزارهای هسته‌ای دارد و آن از طریق تکنولوژی جدیدی است که غنی‌سازی لیزری نام دارد. در این رشته از تکنولوژی که هنوز در مرحله آزمایش می‌باشد، برای جدا کردن اورانیوم مناسب به‌منظور بمب سازی از اورانیوم معمولی، بدون استفاده از تجهیزات و تأسیسات پرهزینه جداسازی گازی، از لیزر استفاده می‌شود که شیوه‌ای پیچیده است.
در این حال رادیو آمریکا نیز در همین خصوص اعلام کرد: تمایل ایران برای ساختن جنگ‌افزار هسته‌ای جدی است، اما تشکیلاتی آن‌چنان جدی و اساسی در میان نیست.
منبع:
احمد نصرتی، محمدحسین جمشیدی، روزشمار جنگ ایران و عراق: عزیمت به جبهه شمالی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، تهران ۱۴۰۰، صص ۴۸۴، ۴۸۵
