به گزارش تارنمای مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، امروز روز ملی کودک است و در حالی از روز ملی کودک یاد می‌کنیم که این روزها شاهد خشونت‌آمیزترین اعمال و رفتار علیه مردم و به‌ویژه کودکان مظلوم و بی‌گناه غزه می‌باشیم. تراژدی وحشتناکی علیه کودکان که روز گذشته در سایه انفعال و بی‌خاصیتی سازمان‌ها و نهادهای حقوق بشری، یک‌سالگی خود را پشت سر گذاشت.

رژیم غاصب صهیونیستی در سایه حمایت‌های مستکبرین جهانی و در رأس آنان آمریکای جنایتکار، سیاست نسل‌کشی و کودک کشی در غزه و اخیراً در لبنان را در پیش‌گرفته و مشخص نیست که ترمز قطار این وحشی‌گری چه زمانی متوقف خواهد شد.

به مناسبت روز ملی کودک بر آن شدیم که موارد مربوط به تخلف علیه کودکان در زمان جنگ را برشمرده و به‌ویژه مصادیق مربوط به آن‌ها را که در این روزها در غزه در جریان است موردبررسی قرار دهیم:

گروه‌ها و نیروهای مسلح بر اساس قوانین بشردوستانه بین‌المللی، ملزم به اتخاذ تدابیری برای حفاظت از غیرنظامیان ازجمله کودکان که به‌ویژه در زمان جنگ آسیب‌پذیرند، هستند

شورای امنیت سازمان ملل متحد شش مورد تخلف شدید علیه کودکان در زمان جنگ را شناسایی و محکوم کرده است که عبارت‌اند از:

 

۱-کشتن و معلول کردن کودکان

کشتن و معلول کردن کودکان می‌تواند در نتیجه هدف قرار دادن مستقیم یا اقدامات غیرمستقیم از جمله شکنجه باشد. کشتار و ناقص کردن می‌تواند از طریق تیراندازی متقابل، مین‌های زمینی، مهمات خوشه‌ای، بمب‌های دست‌ساز و سایر مواد منفجره یا حتی در قالب عملیات نظامی، تخریب خانه‌ها، کمپین‌های جست‌وجو و دستگیری یا حملات انتحاری رخ دهد.

همچنین استفاده از سلاح‌های انفجاری به‌ویژه در مناطق پرجمعیت، تأثیر مخربی بر کودکان دارد. تنها در سال ۲۰۲۰، سلاح‌های انفجاری و بقایای مواد منفجره جنگ، موجب حداقل ۴۷ درصد از کل تلفات کودکان بوده است.

بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۰، بیش از صد و چهار هزار و صد کودک در موقعیت‌های درگیری مسلحانه، کشته یا معلول شده‌اند که بیش از دوسوم این تعداد مربوط به سال ۲۰۱۴ به بعد بوده‌اند.

در زمان جنگ تحمیلی نیز دولت بعثی هرروز با بی‌اعتنایی و اقدامات شرورانه، شهرها و مناطق مسکونی را با ابزارهای مخرب و ضد انسانی تا حد امکان بمباران و تخریب می‌کرد که به شهادت هزاران تن از هم‌وطنان ما منجر شده که غالباً غیرنظامیان، زنان، کودکان و مردان هستند.

از سال گذشته و همزمان با عملیات طوفان الاقصی (۷ اکتبر ۲۰۲۳) نیز شاهد کشتار بسیاری از مردم و به‌ویژه زنان و کودکان در حملات زمینی و هوایی صهیونیست‌ها به مناطق مسکونی غزه به بهانه مبارزه با رزمندگان حماس بوده‌ایم که موجب شهادت و معلولیت کودکان بی‌گناه غزه از ناحیه دست‌وپا و … شده است.

 

۲-استخدام یا استفاده از کودکان در گروه‌ها و نیروهای مسلح

استخدام یا استفاده از کودکان در گروه‌ها و نیروهای مسلح، به خدمت اجباری یا داوطلبانه یا به خدمت گرفتن کودکان در هر نوع نیرو یا گروه مسلح اطلاق می‌شود.

استفاده از پسران و دختران توسط گروه‌ها و نیروهای مسلح می‌تواند به هر عنوانی باشد، ازجمله جنگجو، آشپز، باربر، پیام‌رسان و جاسوس یا زمانی که آن‌ها در معرض استثمار جنسی قرار می‌گیرند.

بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۰، بیش از نودوسه هزار کودک به‌عنوان عضوگیری و استفاده از سوی طرف‌های درگیری تائید شدند، اگرچه تعداد واقعی موارد بسیار بیشتر از این تعداد است.

گروه‌های ویژه نظارت و گزارش دهی سازمان ملل متحد، یا مشابه آن، استخدام و استفاده از حداقل هزار کودک را در حدود پانزده کشور مختلف، در این مدت تائید کردند.

 

۳- حمله به مدارس یا بیمارستان‌ها

حملات به مدارس یا بیمارستان‌ها، شامل هدف قرار دادن مدارس یا تأسیسات پزشکی است که باعث تخریب کلی یا جزئی می‌شود.

مدارس و بیمارستان‌ها باید فضاهایی محافظت‌شده باشند. جایی که کودکان حتی در مواقع درگیری در آن ایمن‌اند. بااین‌حال حملات مداوم به چنین تأسیساتی بر تأثیر فاجعه‌بار درگیری‌های مسلحانه بر حقوق کودکان ازجمله حقوق آموزش و سلامت می‌افزاید.

بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۰، سازمان ملل بیش از سیزده هزار و نهصد مورد حمله را تائید کرد. حملات مستقیم یا حملاتی که در آن‌ها تمایز کافی بین اهداف غیرنظامی و نظامی، بر تأسیسات آموزشی و پزشکی و افراد محافظت‌شده، ازجمله دانش آموزان و کودکان بستری در بیمارستان، پرسنل بهداشت و مدرسه وجود ندارد.

این حملات نه‌تنها زندگی کودکان را به خطر می‌اندازد، بلکه یادگیری آن‌ها را مختل و دسترسی‌شان را به کمک‌های پزشکی محدود می‌کند و می‌تواند تأثیری مادام‌العمر بر تحصیل، فرصت‌های اقتصادی و سلامت کلی آن‌ها داشته باشد.

در ۲۹ اکتبر ۱۹۸۳، ساعت ۱۷:۰۱ و ۱۷:۱۵ به‌وقت محلی، رژیم بعثی عراق جنایت دیگری را با بمباران اخیر خود علیه غیرنظامیان بی‌گناه ایران، در شهرهای مسجدسلیمان و بهبهان مرتکب شد. پیامدهای این حملات، شهید و مجروح شدن ۴۷۴ دانش‌آموز، تخریب صد واحد مسکونی در بهبهان و نیز شهادت شش نفر در مسجدسلیمان بود.

در یک سال گذشته تا بدین روز نیز رژیم غاصب صهیونیستی بدون توجه به قوانین و پروتکل‌های بین‌المللی در خصوص لزوم در امان بودن مراکز غیرنظامی و بیمارستان‌ها؛ بارها و بارها مراکز امداد درمانی و بیمارستان‌های غزه را مورد هدف موشکی خود قرار داد و حتی با قطع عمدی برق، مانع از اکسیژن‌رسانی به کودکان وابسته به دستگاه‌های تنفسی و در نتیجه شهادت آن‌ها شد.

 

۴-تجاوز یا سایر خشونت‌های جنسی

خشونت‌های جنسی شامل اعمال تجاوز جنسی، بردگی جنسی یا قاچاق، فحشای اجباری، ازدواج یا بارداری اجباری، عقیم‌سازی اجباری و بهره‌کشی جنسی یا سوءاستفاده از کودکان است.

در برخی موارد، خشونت جنسی برای تحقیر عمدی یک جمعیت یا مجبور کردن مردم به ترک خانه‌هایشان استفاده می‌شود.

بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۰، طرف‌های درگیر در جنگ به تجاوز جنسی، ازدواج اجباری، استثمار جنسی و سایر اشکال شدید خشونت جنسی علیه حداقل چهارده هزار و دویست کودک پرداختند.

 

۵-ربودن کودکان

ربودن کودکان به حذف، توقیف، دستگیری یا ناپدید شدن اجباری کودک به‌طور موقت یا دائم گفته می‌شود. خواه اقدامی عمدی و خشونت‌آمیز یا تلافی‌جویانه برای ایجاد ترس بین مردم، به خدمت گرفتن اجباری یا آزار جنسی کودکان باشد. آدم‌ربایی یکی از فراگیرترین تخلفاتی است که علیه کودکان در شرایط درگیری مسلحانه انجام می‌شود.

بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۰، حداقل بیست‌وپنج هزار و هفتصد کودک توسط طرف‌های درگیر، ربوده شدند. در بسیاری از موارد، کودکان ربوده‌شده، قربانی سایر تخلفات مانند قتل، معلولیت، خشونت جنسی یا استخدام در گروه‌های مسلح می‌شوند.

یکی از برنامه‌های غیرانسانی صهیونیست‌ها در تضعیف قدرت مقاومت در غزه و در کل فلسطین، ربودن افراد و جوانان مبارز فلسطینی است. اما در این بین این رژیم سفاک حتی از ربودن و زندانی و شکنجه دادن کودکان نیز خودداری نکرده و طبق برخی گزارش‌ها، تعداد زیادی از کودکان فلسطینی در بند این رژیم ظالم می‌باشند.

 

۶-محرومیت از دسترسی بشردوستانه برای کودکان

ممانعت از دسترسی به کمک‌های بشردوستانه برای کودکان، شامل محرومیت یا ممانعت عمدی از کمک‌های بشردوستانه ضروری برای بقای کودکان، ازجمله مانع‌تراشی عمدی در توانایی گروه‌های بشردوستانه یا سایر بازیگران مرتبط، برای دسترسی و کمک به کودکان آسیب‌دیده در موقعیت‌های درگیری مسلحانه، توسط طرف‌های درگیر است.

سازمان ملل حداقل چهارده هزار و نهصد مورد عدم دسترسی به کمک‌های بشردوستانه برای کودکان را بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۰ راستی آزمایی کرده است که ۸۰ درصد این موارد تائید شده از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ رخ داده‌اند و بر تلاش‌های افزایش‌یافته برای مستندسازی و راستی آزمایی این حوادث تأکید می‌کند.

طرف‌های متخاصم اغلب مانع رسیدن کمک‌های بشردوستانه به افراد نیازمند می‌شوند و از دستیابی مردم غیرنظامی به کمک‌ها جلوگیری می‌کنند. غیرنظامیان همچنین زمانی که کارکنان کمک‌های بشردوستانه هدف قرار می‌گیرند، از کمک محروم می‌شوند.

بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۰، بیش از دویست و شصت‌وشش هزار مورد تخلف جدی علیه کودکان تائید شد.

در جنگ موجود در غزه نیز صهیونیست‌ها عامدانه از رسیدن کمک‌های بشردوستانه به فلسطینی‌ها و به‌ویژه کودکان جلوگیری به عمل‌آورده و حتی بعضاً با هدف قرار دادن آمبولانس‌ها و خودروهای امدادرسانی، مانع از خدمات‌رسانی امدادی شده و همچنین با هدف قرار دادن ایستگاه‌های توزیع غذا ضمن به شهادت رساندن مردم و کودکانی که در صف توزیع غذا به سر می‌برند، مانع از رسیدن ارزاق بین‌المللی به آن‌ها می‌شوند.

فقط در یک مورد فاجعه‌آمیز پزشکی، با توجه به شیوع بیماری فلج اطفال در غزه، این رژیم کودک کش با سنگ‌اندازی در مسیر واکسیناسیون کودکان در صدد شیوع گسترده این بیماری در بین اطفال و کودکان غزه می‌باشد.

 

منبع:

سلیمی، مینو، کودکان جنگ، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، تهران ۱۴۰۲، صص ۶۳، ۶۴، ۶۵، ۶۶، ۶۷، ۶۸، ۶۹