محمد رحمانی: فرایند ثبت تاریخ شفاهی دو مرحله اساسی دارد:
۱: ثبت خاطرات :
در ثبت #خاطره دو عامل #مصاحبه شونده و مصاحبه کننده وجود دارد.
الف: مصاحبه کننده: متاسفانه در بسیاری از موارد مصاحبه کننده به دلایلی همچون عدم تسلط به #تاریخ و #اسناد سایر خاطرات و پیش #تحقیق یا ترس یا شیفته شدن نسبت به مصاحبه شونده، دلایل ایدئولوژیک و سفارشی بودن کار، نقش ضبط صوت را را ایجاد می کند و اساسا در پی گره گشایی مصاحبه، هدایت مصاحبه و … نیست.
.
ب: مصاحبه شونده: مصاحبه شونده ها به دلایل مختلف تمایل در عدم بازگو کردن نقاط ضعف خود، فرافکنی، بزرگنمایی و حیاتی معرفی کردن نقش خود هستند. از سوی دیگر گذشت زمان و وقایع ثانوی بی ربط از اصل حادثه سبب می شود مصاحبه شونده برخی وقایع را به علت گذشت زمان ناخداگاه خلط کند. یا انکه گذشت زمان سبب شود افراد مطابق منافع و جو سیاسی روز، خاطرات خود را شرح دهند! بحث فراموشی و کِبَر سن هم که همیشه مطرح بوده و هست.
مرحله حیاتی ضبط خاطرات اگر به درستی صورت نگیرد، شاهد فایل های بی نظم بریده بریده سرشار از غلط های متعددد و ناقص خواهیم بود که در مرحله بعدی هم اصلاح آن یا نشدنی است یا بسیار دشوار و سخت! لازم به ذکر است گاهی یک تذکر محترمانه در خصوص اشتباه مصاحبه کننده منجر به کشف وقایع تاریخی جدید یا اصلاح مسیر غلط مصاحبه خواهد شد.
.
۲تدوین پژوهش و نگارش:
متاسفانه بخش عمده ای از کتاب های خاطرات در دسترس، تنها پیاده شده و نهایتا اصلاح فعل و فاعل همان نوارهای گفتگو است در حالی که پژوهشگر موظف است نام ها را گویا سازی کند وقایع را در حد خلاصه شرح و تاریخ دقیق آن را درج کند در صورت نیاز حتی به بازچینش متن مبادارت کند. تدوینگر موظف است خاطرات را با اسناد و سایر خاطرات مطابقت بدهد موارد شعاری و تحلیل های بی ارزش را حذف کند و …
