محمد رحمانی: جدیدترین شماره مجله «گواه»، نشریه ژورنالیستی مرکز اسناد انقلاب اسلامی، در پیشخوان تازه‌های جراید کشور قرار گرفته است. این مجله با رویکردی نوین به وقایع سیاسی و اجتماعی ایران، به واکنش نسبت به اتفاقات روز می‌پردازد و خود را «مرورگر تاریخ» با نگاهی به آینده روشن معرفی می‌کند، بدون آنکه در دام توصیف صرف گذشته‌ها بماند.
فرم و ساختار این نشریه یادآور مجلاتی مانند «مهرنامه» است و حضور چهره‌هایی همچون سرگه بارسقیان، این شباهت را بیشتر برجسته می‌سازد. شماره چهارم «گواه»، با مدیر مسئولی حجت‌الاسلام مصطفی پورمحمدی و سردبیری حجت الاسلام پیام طبیبی، در ۴۷۶ صفحه منتشر شده و جلد آن با تصویری از محمد رضا پهلوی و وینستون چرچیل، زیر تیتر «میهن زیر چکمه اشغالگران» زینت یافته است. با نگاهی دقیق‌تر به جلد، می‌توان به یادداشت اختصاصی عطاءالله مهاجرانی و گزیده‌ای از خاطرات حسن روحانی – که مصاحبه‌ای اختصاصی با مرکز اسناد است – پی برد.
یکی از جذابیت‌های برجسته این شماره، اینفوگرافی جنگ‌های صد سال اخیر ایران است که از جنگ جهانی اول آغاز می‌شود، هرچند در سطح عناوین کلی باقی می‌ماند. بلافاصله پس از آن، اینفوگرافی جنگ‌های اسرائیل ارائه شده که این همنشینی، با توجه به جنگ اخیر، فضایی روزآمد به مجله بخشیده است. این بخش به ماجرای طوفان الاقصی و بحران غزه می‌رسد و در نهایت، روزشمار جنگ ۱۲ روزه اسرائیل علیه ایران را از صفحه ۳۶ تا ۵۱ پوشش می‌دهد. با این حال، پژوهشگر این صفحات مشخص نیست و برخی مطالب بدون نام نویسنده یا پژوهشگر منتشر شده‌اند.
عطاءالله مهاجرانی، وزیر فرهنگ دولت خاتمی، در یادداشت خود با عنوان «نبرد میهنی»، چندین هدف برای جنگ اسرائیل علیه ایران برمی‌شمارد: نخست، سقوط نظام جمهوری اسلامی؛ دوم، تجزیه کشور به عنوان نمادی از هویت تاریخی، تمدنی و فرهنگی. وی جایگزینی سلطنت‌طلبان با سازمان مجاهدین خلق را به عنوان آلترناتیوی شکست‌خورده مطرح می‌کند و تأکید دارد که طرح «خاورمیانه جدید» به طور کامل ناکام مانده است.
گذشته از این یادداشت‌ها، مجله به پرونده تاریخی رویکرد پهلوی دوم نسبت به رژیم صهیونیستی می‌پردازد که با بریده‌های متعدد روزنامه‌های قدیمی، خواندنی و مستند شده است. بازنشر بخشی از بازجویی‌های ناصر تکمیل همایون – که مرکز اسناد آن را بدون ذکر کلمه «بازجویی»، «روایت» نامیده – از جمله مطالب تازه است و به سفر وی به اسرائیل در سال ۱۳۴۰ می‌پردازد. یکی از مزیت‌های رقابتی مرکز اسناد انقلاب اسلامی، دسترسی به پرونده‌های امنیتی و قضایی است که همواره برای برداشت‌های تاریخی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در ادامه، پرونده‌ای خواندنی با تصاویر و بریده‌های جراید متنوع و صفحه‌آرایی مناسب، به فینال بازی فوتبال قهرمانی آسیا در ورزشگاه امجدیه سال ۱۳۴۷ اختصاص یافته که فضا را به سمت دیپلماسی عمومی از نوع ورزشی و اجتماعی سوق می‌دهد.
گزیده‌ای از گنجینه تاریخ شفاهی حسن روحانی – که به صورت اختصاصی در مرکز اسناد موجود است – برگ دیگری از این شماره است. مصاحبه سال‌های دور مرتضی میردار با روحانی، از روزهای نخست جنگ ایران و عراق آغاز می‌شود و در حدود ۵۰ صفحه، به مطالب مهمی مانند تلاش برای پایان دادن به جنگ پس از فتح خرمشهر می‌پردازد. در این بخش، نقش آقای هاشمی رفسنجانی و سایر فرماندهان از منظر روحانی واکاوی شده است.
نقد روایت هوشنگ صمدی توسط شاداب عسگری – بازنشسته ارتش و پژوهشگر شناخته‌شده در حوزه وقایع ارتش ایران – واکنشی مستند به روایت‌های پرطرفدار در فضای مجازی است. همچنین، گزارشی از اقدامات سازمان مجاهدین خلق در جنگ هشت‌ساله، همراه با نمودارها و آمار، برای علاقه‌مندان به این حوزه جذاب به نظر می‌رسد.
از دیگر پرونده‌های این شماره، بررسی اختلافات ابوالحسن بنی‌صدر و محمدعلی رجایی به عنوان رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر است که مرکز اسناد برای آن، به گنجینه تاریخ شفاهی خود رجوع کرده و مصاحبه‌ای از مرحوم احمد توکلی را منتشر کرده است. فصل «نهضت ترجمه» به ترجمه مقالات همراستا با موضوعات مجله می‌پردازد و سندپژوهی وقایع شهریور ۱۳۲۰ نیز مورد توجه قرار گرفته است.
در فراز پایانی، «گواه» به معرفی تفصیلی دو کتاب می‌پردازد: «زعیم حوزه نجف: آیت‌الله العظمی سید ابوالقاسم خوئی» اثر صفاالدین تبرائیان، و «تاریخ‌نگاری اقتصادی ایران در شش دهه (۱۳۴۰-۱۴۰۰)» از عباس شاکری.
