به بهانه روز ملی راهیان نور؛
گذری بر رویکردهای روایتگری در کاروانهای راهیان نور
روایت موفق روایتی است که در جوان امروز افتخار به گذشته و امید به آینده را تقویت کند.
بابیان درست رشادتهای جوانان دهه ۶۰ در دفاع مقدس، میتوان جوانان دهه ۹۰ را برای مواجهه با عرصههای جدید و بسیار پیچیده امروز، بهویژه فضاسازی رسانهای غرب آماده کرد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی مرکز اسناد، تحقیقات و نشر معارف دفاع مقدس و مجاهدتهای سپاه،روایت موفق روایتی است که روی عواطف و اندیشه مخاطب تأثیر گذارد و بین او و حادثهای که روایت میشود، ارتباط برقرار کند.
اصولاً روایتها از دفاع مقدس تحت تأثیر رویکردهای راوی به دفاع مقدس متفاوت است. یک رویکرد، بیان ابعاد عاطفی و حماسی دفاع مقدس است که عمدتاً راوی به نقل خاطرات معنوی و اجتماعی و جنبههای حماسی دفاع مقدس میپردازد.
این رویکرد برای برانگیختن عواطف مخاطب خوب است، اما چنین روایتی در عین ضروری بودن، کافی نیست و روایت دفاع مقدس نباید در سطح خاطره گویی بماند. هرچند این نوع از بیان خاطرات نیز آثار تربیتی و مخاطبان زیادی دارد، اما کافی نیست.
رویکرد دیگر، روایت تاریخی حوادث مهم دفاع مقدس است که ذکر آنها بهویژه بابیان دقیق شرایط کشور و منطقه و جهان در آن دوره بسیار ضروری است؛ بنابراین باید ضمن روایت تاریخی دفاع مقدس به فلسفه تاریخ هر یک از حوادث نیز پرداخته شود.
بیان چرایی و دلایل پیروزیها و احیاناً برخی از شکستها و ناکامیها در دوران دفاع مقدس از موضوعات مهم این حادثه است که در اینجا میتوان بر رویکرد سومی به نام روایت دفاع مقدس باهدف پاسخ به نیاز امروز و فردا تأکید کرد.
وقتی مقام معظم رهبری دفاع مقدس را یک ثروت ملی میخواند، باید جوان امروز و فردا از این ذخیره بینظیر و ارزشمند بهره معنوی ببرد و به تعبیر معظم له، این بهره معنوی تا دو قرن به نسلهای امروز و فردا منتقل شود.
بنابراین روایت صحیح باید جوان امروز را برای میدانهای مختلف جهاد و پیشرفت در جهت ساختن جامعه و کشور و تحقق تمدن اسلامی آماده کند.
روایت صحیح باید به جوان امروز اعتمادبهنفس و خودباوری داده، شرف ملی را ارائه دهد؛ بهنحویکه به هویت ملی و انقلابی خود افتخار کند.
درنهایت روایت موفق روایتی است که در جوان امروز افتخار به گذشته و امید به آینده را تقویت کند. بابیان درست رشادتهای جوانان دهه ۶۰ در دفاع مقدس، میتوان جوانان دهه ۹۰ را برای مواجهه با عرصههای جدید و بسیار پیچیده امروز، بهویژه در مواجهه با جنگ نرم و فضاسازی رسانهای غرب آماده کرد.
ویژگیهای روایت موفق
مهمترین ویژگی یک راوی موفق این است که خود از هویت انقلابی برخوردار باشد. خطیب و راوی مأیوس، خسته، منفعل و غیرانقلابی نمیتواند در جوان امروزی امید به آینده را تقویت کند.
راوی باتجربه دفاع مقدس، باید به گذشته پرافتخار خود ببالد و آن را علم کرده، با خطابه حماسی برای راهی که جوان امروز در پیش دارد، تصویرسازی کند. سرتاسر هشت سال دفاع مقدس پر از اعتمادبهنفس، امید، خلاقیت، خودباوری و باور به نصرت الهی است.
در روایتگری باید تراز دفاع مقدس موردتوجه قرار گیرد. در روایت حقایق دفاع مقدس، قدرت خطابه و تحلیل بسیار مهم است. علاوه بر آن راوی باید دانش لازم را درباره دقایق و جزئیات دفاع مقدس داشته باشد و روایت مستند و دقیق را از روایتهای نادرست تشخیص دهد تا در مخاطب ابهام و سؤال و تصویر غیرواقعی از دفاع مقدس به وجود نیاورد.
اگر ۸ سال دفاع مقدس را درست تبیین کنیم، جوان امروز و آینده پاسخ خیلی از سؤالات خود را به دست میآورد، برایش هویت تولید میشود، برای همه میدانهای جهاد و پیشرفت و مقاومت آماده میشود و جنگ نرم دشمن هم از خاصیت میافتد و اقدامات خصمانه آنها خنثی میشود.
اهمیت راهیان نور
راهیان نور کارکردهای متنوع و همهجانبهای دارد؛ هم کارکرد تربیتی و فرهنگی، هم کارکرد مقابله با جنگ نرم دشمن و هم کارکرد هویت بخشی در عرصههای مختلف دینی، ملی و انقلابی.
مقام معظم رهبری بابیان اینکه حقیقتاً دفاع مقدس ثروت ملی است، بهترین توصیفها و تبیینها را از این ثروت ملی و نقش راهیان نور و روایتگری داشتهاند.
ایشان راهیان نور را یک فناوری برای استخراج این ثروت و گنجینه ملی معرفی و بر بهره معنوی و زیارت بامعرفت تأکید کردهاند.
با اطمینان باید گفت که یکی از چند رویداد مهم فرهنگی کشور که به انتقال بهره معنوی و عمقبخشی فرهنگی کمک جدی میکند، راهیان نور است. از اربعین هم میتوان بهعنوان رویداد دیگر همتراز راهیان نور نام برد.
این حرکت عظیم، غرور و اعتمادبهنفس ملی را تقویت میکند، همبستگی و علایق ملی را افزایش میدهد، برای میدانهای جدید، منابع انسانی معرفی و مهمتر از همه، عامل حیات و بالندگی ما یعنی فرهنگ جهاد، مقاومت و ایستادگی در برابر دشمن را در فتح خرمشهرهای جدید تقویت میکند.
منبع:
فصلنامه تخصصی نگین ایران(جلد۵۹)،سپاه پاسداران انقلاب اسلامی:مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس،صص۱۵،۱۶،۱۸